Wie zijn ze?

"De zigeuners uit Roemenië zijn niet zomaar nomaden omdat ze dat hebben beslist. Ze zijn nomaden geworden omdat ze daartoe werden gedwongen, niet omdat ze dat wilden. Niemand kiest ervoor om van land naar land te trekken; op het moment dat je het gewoon begint te worden en dat je begint te integreren - hop - moet je naar elders trekken. Zo ging dat, de mensen moesten vertrekken en omdat ze niet terug konden naar hun land van herkomst waar ze problemen hadden, vertrokken ze naar een ander land." (getuigenis van een Roma-vrouw in Hasdeu, 2009)

In de hoop een plek te vinden waar ze echt thuishoren, begonnen de Roma rond te reizen. Helaas waren ze nergens welkom en konden ze zich nergens settelen. Steeds bleven kleine groepjes Roma achter, terwijl de grote groep verder trok. Hierdoor zijn de Roma over heel de wereld te vinden. Ze werden nergens in de samenleving opgenomen. Ze bleven overal gewoon de ongewenste 'zigeuners'.

Zigeuner, Sinti, Manoesj, Rom, of Roma?

De term 'zigeuner' wordt echter enkel door de buitenwereld gebruikt. Het is een etiket voor de arme woonwagenbewoners of zwervers.
De eerste groep is in de 15de eeuw aangekomen. Zij noemen zichzelf de 'Manoesjen' of 'Sinti'. Deze naam betekent 'mens' in het Romanes. Zij hebben een vaste verblijfplaats.
De tweede groep kwam aan in de 19de eeuw. Zij noemen zichzelf 'Rom'. Rom betekent 'man' in het Romanes. Zij leven semi-nomadisch. Dit betekent dat ze in een woonwagen rondtrekken maar soms voor een langere tijd op dezelfde plaats verblijven.
De laatste groep kwam in 1989 naar Vlaanderen. Zij noemen zichzelf 'Roma'. Dit betekent 'mensen' in het Romanes. Zij verblijven in een vaste woning en trekken niet rond.

De kloof tussen 'wij' en 'zij'

Door uitsluiting en vervolging hebben de Roma een negatief beeld over de burgers. Ze noemen de burgers 'gadge'. Dit betekent 'boer' in het Romanes. Als reactie op de uitsluiting, gaan ze zich tot hun eigen groep richten. Ze vesterken hierbij hun eigen normen en waarden, eigenheden en interactievormen. Hierdoor sluiten ze zich af van de buitenwereld waardoor de kloof nog dieper wordt. Deze kloof wordt dus (on)bewust door beide partijen in stand gehouden.